De Graafschap in de Middeleeuwen

Search

Huis ’t Velde, anno 2000

Na de middeleeuwen

Algemene informatie

Ten oosten van Warnsveld, aan de N346 richting Lochem, ligt huis ’t Velde. Het huis is soms te bezichtigen op open dagen van de politie of met Open Monumentendag. Het park om het huis is vrij toegankelijk, zodat het ‘huis met de twee gezichten’ van beide kanten bewonderd kan worden.

Huis 't Velde anno 2000.

Na de Middeleeuwen

In de Middeleeuwen speelt ’t Velde geen voorname rol. Het mag zich eigenlijk niet eens een kasteel noemen. In 1516 wordt Catharina Leerinck met het goed beleend, wanneer zij het erft van haar broer Andries. Catharina is getrouwd met Hendrik Bentinck, die rentmeester van de hertogelijke domeinen op de Veluwe is. Hiermee gaat ’t Velde over in het geslacht Bentinck.

Het huis krijgt twee gezichten

De achterzijde van huis 't Velde anno 2000.

In 1597 wordt het huis verbouwd in opdracht van Johanna Bentinck en haar man Gosen van Lawick. Zij laten waarschijnlijk de trapgevels aan de achterzijde bouwen. Hierdoor krijgt het huis zijn bijnaam: ‘huis met de twee gezichten’. De voorzijde van het huis ziet er totaal anders uit dan de achterzijde.
In deze periode is vrijwel zeker de torenachtige bebouwing op de noordoostelijke hoek ontstaan met hierop aansluitend de grote zijvleugel. Het achtkantige torentje dat aan het eind van deze zijvleugel verrijst, staat dan nog in het water. Aan de andere kant van het huis bevindt zich op de hoek eveneens een dergelijk torentje.

Arnold Joost van Keppel tot Voorst

In 1691 wordt Arnold Joost van Keppel tot Voorst, graaf van Albemarle eigenaar van ’t Velde. Hij bezit tevens het noordelijker gelegen huis De Voorst, een kleine kopie van Paleis Het Loo. Graaf Arnold Joost laat huis ’t Velde in westelijke richting verlengen en de zuidelijke vleugel onder één dak brengen. De bouwmeester van De Voorst, Daniël Marot, is waarschijnlijk bij deze werkzaamheden betrokken.
De goederen De Voorst en ’t Velde worden gescheiden door de Berkel, maar zijn verbonden door een gemeenschappelijke parkaanleg, geïnitieerd door graaf Arnold Joost die er van 1700 tot 1705 speciale hoge heerlijkheidsrechten geniet.

Zijaanzicht van huis 't Velde anno 2000.De koning van Corsica

In 1745 verwerft baron Jan Adolph Hendrik Sigmund van Dorth het huis. In de zomer van 1748 heeft de baron Van Dorth een curieuze logé. Theodor von Neuhoff, een verre verwant van de moeder van de baron van Dorth, mag dan op ’t Velde verblijven.
Von Neuhoff heeft zich in 1736 door de Corsicanen laten uitroepen tot hun koning. Het eiland is bezit van de republiek Genua, waartegen de Corsicanen in opstand komen. Von Neuhoff houdt het niet lang vol als koning en moet al spoedig vluchten.

Openbare veiling in 1801

Door opgelopen schulden worden in 1795 alle (on)roerende zaken van het geslacht Van Dorth in beslag genomen, zo ook ’t Velde. Tijdens een openbare veiling in 1801 wordt ’t Velde gekocht door Anna Aleida Bouwer, sinds 1780 douairière Jacob Derk Burchard van Heekeren. Zij heeft er echter niet lang plezier van en diverse eigenaren komen in bezit van ’t Velde; Van Markel Bouwer (1809), Van Nispen (1816) en uiteindelijk Van Dijk (1824).
In 1824 laat mr. J.A. van Dijk de ramen uit 1700 vervangen door Empire-stijl ramen. Ook krijgt ’t Velde voor het eerst zijn karakteristieke witte pleisterlaag. Het interieur wordt ook onder handen genomen. De balzaal en de hal krijgen een opknapbeurt en er worden banken aangebracht in de voormalige salon in de zuidwesthoek.

Stichting Het Geldersch Landschap

Eén van de vergaderzalen.

Vanaf 1953 verwerft Stichting Het Geldersch Landschap diverse percelen grond van het goed ’t Velde middels schenkingen. Tot 1959 blijft ’t Velde in bezit van de familie Van Dijk (sinds 1899 Van Dijk van ’t Velde). In dat jaar verkopen zij het huis aan de Stichting Het Geldersch Landschap. Deze stichting draagt het huis in huur over aan de Stichting ’t Velde.
Die restaureert en verbouwt inwendig het huis tussen 1962 en 1964. Hierbij wordt de zijvleugel van ramen voorzien. Vanaf 1976 is het huis in gebruik bij het LSOP, Landelijk Selectie- en Opleidingsinstituut Politie, die het huis gebruikt als conferentie- en studiecentrum voor de Nederlandse politie.

Literatuur

  1. Kastelen in Oost-Gelderland, Jan Harenberg,
    Walburg Pers, Zutphen, 1993.

Gegeven in den jair ons Heren, doen men screeff MM ende I des Vrydages op Heilige Fransisca Romana dach, dat was op ten negenden dach der maent van Marcii.