Een rondleiding

Algemene informatie

Huis Verwolde ligt ongeveer acht km ten noordoosten van Lochem aan de weg van Laren naar Markelo. Voor mensen die van een mooie wandeling houden is het mogelijk per openbaar vervoer Huis Verwolde te bereiken.
Neem de bus naar Laren Gld. en stap in het centrum uit. Loop van de bushalte met uw rug naar Hotel-Rest. Witkamp de Dorpsstraat uit, in zuidelijke richting. Bij Hotel Stegeman linksaf de Verwoldseweg in. Rechtdoor, onder tunneltje door, het dorp uit. Op splitsing links aanhouden Pastorielaan. Bij kruising Olde Diek oversteken, bospad in, u loopt langs heggen en tussen velden door. Bij splitsing bospad rechts aanhouden, even verder linksaf grintweg op, dit is de oprijlaan van het kasteel. Een erg mooie aanloopwandeling van 30 à 35 min. De kroon op de wandeling is de prachtige kasteeltuin (bij het kasteel is een bijzondere-bomenroute verkrijgbaar). Veel wandelplezier gewenst!

Het huis is eigendom van de Stichting Vrienden der Geldersche Kastelen. Het huis heeft een heel lange geschiedenis achter de rug en vele heren hebben het in de Middeleeuwen bewoond.
Huis en tuin zijn van 15 april tot 1 november van 10.00 uur tot 17.00 uur geopend en er is ruime parkeergelegenheid. De laatste rondleiding start om 16.00 uur.
De toegangsprijs is op aanvraag verkrijgbaar. Begunstigers van de stichting hebben gratis toegang met één huisgenoot. Telefonische inlichtingen: 0573-401825.
Gedurende het hoogseizoen is in de oranjerie de theeschenkerij geopend, in het voor- en naseizoen geschiedt dit in de keuken van het huis.

Een rondleiding

Deze beknopte rondleiding door het huis leidt langs enkele vertrekken op drie verschillende verdiepingen.

De hal

De hal is fraai versierd met achttiende-eeuws stucwerk van de Italiaanse stucwerker Columba. Op aanwijzingen van architect Schonck heeft hij aan de wanden muziektrofeeën en Romeinse keizers afgebeeld. Rondom deze hal, vroeger het ‘voorhuijs’ geheten, liggen diverse woonvertrekken.

De bibliotheek

In de bibliotheek bevinden zich boeken die door opeenvolgende generaties van de familie Van Der Borch zijn verzameld. Hier wordt ook het huisarchief bewaard. De oudste stukken dateren uit de veertiende eeuw. Veel stukken in dit archief gaan over het beheer van het landgoed, zoals pachtcontracten en eigendomsbewijzen. Ter herinnering aan de belegering van Verwolde begin zestiende eeuw liggen hier naast de schoorsteen twee ijzeren kogels, die nabij het huis zijn opgegraven. De betimmering van de bibliotheek stamt waarschijnlijk uit de bouwtijd.

De Chinese kamer

De Chinese kamer ontleent haar naam aan het behang dat is beschilderd met Chinese motieven. Dit is het enige behang dat van de oorspronkelijke bouw in 1776 bewaard is gebleven. Architect Schonck heeft het besteld bij de Amsterdamse behangselschilder J.H. Troost van Groenendoelen. Dit vertrek wordt gebruikt als antichambre (wachtkamer) en is derhalve spaarzaam gemeubileerd.

De zaal

Aansluitend aan de Chinese kamer is de zaal. Deze heeft als representatieve ruimte en als woonvertrek gediend. Hier is goed de samenwerking te zien tussen een aantal kunstenaars en ambachtslieden. De stucwerker, de timmerman, de spiegelmaker en de schilder hebben naar ontwerp van de architect een prachtige eenheid van interieurkunst bereikt.
De oorspronkelijke meubels, tapijten en behangsels met Romeinse ruïnes zijn helaas in latere tijden verwijderd of verloren gegaan. Wel zijn drie geschilderde ‘witjes’ bewaard gebleven.

De eetkamer

In de eetkamer kan men zo met zes man aan tafel, er is reeds gedekt. Het oog valt in deze ruimte onmiddellijk op een prachtige ronde hoekkast in Lodewijk XIV-stijl, die is gevuld met een verzameling Chinees aardewerk. Deze kast is omstreeks 1900 op Verwolde gekomen.

De keuken

Wie alle trappen afdaalt, komt in het souterrain van het huis. Daar heerst een geheel andere organisatie dan in de rest van het huis. Hier zijn de dienstvertrekken te vinden, waar het personeel zijn werk verricht.
Na de verbouwing in 1926 zijn hier onder andere de volgende vertrekken ondergebracht: wijnkelder, provisiekamer, slaapkamer van de knecht, bloemenkelder, wildkelder, poetskelder, linnenkelder, was- en droogkelder en keuken. Er zijn verschillende soorten personeel aanwezig: voor de boerderij, voor de tuin en voor het huis. Iedereen had zijn eigen taak, maar de keuken is het gezellige centrale punt, waar iedereen komt.
Het is niet toevallig dat verschillende personeelsleden onderling trouwen, of dat hun kinderen dat doen. Verwolde is immers met de bewoners van het huis, het personeel en de pachters een besloten gemeenschap. De beheerders zijn er goed in geslaagd om iets van die oude gezelligheid te bewaren. Vijf oude vertrekken zijn volgens hun oude functie heringericht: de voorraadkelder, de knechtenkamer – de knecht mocht immers niet boven bij de dienstbodes slapen – de poetskamer, de linnenkamer en de keuken.

Literatuur

1. Wapenboek der Ridders van de Duitse Orde, mr. W.J. baron D’Ablaing van Giessenburg,
   C. van Doorn en zoon, ‘s-Gravenhage, 1871.
2. Wapenboek van den Nederlandschen Adel, J.B. Rietstap,
   J.B. Wolters, Groningen, 1887.
3. De wapens van den tegenwoordigen en den vroegeren Nederlandschen Adel, J.B. Rietstap,
   J.B. Wolters, Groningen, 1890.
4. Ministerialiteit en ridderschap in Gelre en Zutphen, Jonkvrouwe Dr. J.M. van Winter,
   S. Gouda Quint – D. Brouwer en zoon, Arnhem, 1962.
5. Middeleeuwse Kastelen, Paul E. van Reyen,
   C.A.J. van Dishoeck, Bussum, 1965, vierde druk, 1979.
6. Gemeentewapens, Jaarboek Achterhoek en Liemers, diverse auteurs,
   De Walburg Pers, Zutphen, 1982.
7. Middeleeuwse kastelen van Gelderland, F.M. Eliëns en J. Harenberg,
   Uitgeverij Elmar B.V., Rijswijk, 1984.
8. Heraldiek, bronnen, symbolen en betekenis, Ottfried Neubecker e.a.,
   Atrium, Alphen aan de Rijn, 1988.
9. Kastelen en landhuizen rond Lochem, Jan Harenberg,
   Walburg Pers, Zutphen, 1989.
10. 1000 jaar kastelen in Nederland, H.L. Janssen, J.M.M. Kylstra-Wielinga, B. Olde Meierink (redactie),
    Uitgeverij Matrijs, Utrecht, 1996.
11. Kasteel Keppel, Jan Harenberg,
    Vrienden Part. Historische Buitenplaatsen i.s.m. Canaletto/Repro Holland, Alphen a.d. Rijn, 1997.

Gegeven in den jair ons Heren, doen men screeff MCM ende XCIX des Sonnedages op sunte Johannes Bosco dach.