De Graafschap in de Middeleeuwen

Search

Werner II van Zuid-Hamaland (1040-1053)

Graaf van Zuid-Hamaland

Erfgenaam in Hamaland

In 1040 moet Werner II Ψ in zijn vaders voetsporen treden. Zijn gelijknamige vader Ψ en oudere broer Liutfried Ψ sneuvelen namelijk beide in dezelfde slag tegen Bohemen in dienst van de keizer. Door deze geweldadigheden wordt Werner II opeens graaf in Zuid-Hamaland, Hessengouw (Maden) en Neckargouw en bovendien bannerheer van de keizer. Als enige overgebleven zoon is vooral dat laatste ambt risicovol.

Opvallend is dat Werner II als ‘Wecelonis‘ met de titel van graaf in Zuid-Hamaland voorkomt, wanneer Anselm van keizer Hendrik III Ψ een goed krijgt in Zevenaar.
Hieruit blijkt dat de grafelijke titel van Hamaland niet is verdwenen. Het is met het oog op continuïteit derhalve een veilige aanname dat de Hamalandse graventitel is vererft aan de Werners.

Familiezaken

Werner II sticht een gezin met een onbekende echtgenote en krijgt waarschijnlijk twee kinderen: Werner (III) Ψ en een onbekende dochter Ψ, die later met Rugger (I) van Bilstein Ψ zal trouwen.
Rugger (I) is overigens een zoon van Widukind Ψ en een kleinzoon van Wigger Ψ, beide graaf van Engersgouw. Het huwelijk tussen Rugger (I) en de onbekende dochter is eigenlijk een voorloper van het latere huwelijk tussen een Zutphense dochter en een Zuid-Hamalandse (Gelderse) edelman, want Rugger (I) is een achterkleinzoon van Otto I Ψ.

Banneheren van de keizer.

Een veld van eer

Het ambt van bannerheer zal Werner II uiteindelijk fataal worden, gelijk vele bannerheren voor hem. De oorlog van paus Leo IX tegen de Noormannen, waaraan keizer Hendrik III zich ook verplicht heeft, wordt de keizerlijke bannerheer fataal. Op 18 juni 1053 sneuvelt Werner II in de slag bij Civitate.
Werner II heeft gelukkig een zoon, maar het probleem is dat deze minderjarig is. De familie zal later voortleven onder de naam Gröningen. De Zwabische erfgoederen blijven voor de minderjarige zoon bewaard, maar het ver weg gelegen Hamalandse goed valt in de handen van een ander geslacht.

Literatuur

  1. Oorkondenboek der graafschappen Gelre en Zutphen, Mr. L.A.J.W. Baron Sloet,
    Nr. 164,
    Martinus Nijhoff, ‘s-Gravenhage, 1872-1876.
  2. Criticism and critique, Donald C. Jackman,
    Prosopographica et Genealogica, vol. 1,
    Unit for Prosopographical research, Oxford, 1997.
  3. Castle Cognomens in 11th- and 12th-Century Hessen, Donald C. Jackman,
    In: Archiv für Familiengeschichtsforschung, 4. Jahrgang, Heft 4, december,
    C.A. Starke Verlag, Limburg, 2000.
  4. German counties, Donald C. Jackman. (momenteel offline)
  5. Mittelalterliche Genealogie im Deutschen Reich bis zum Ende der Staufer, Karl-Heinz Schreiber.
  6. Wikipedia, Battle of Civitate.

Gegeven in den jair ons Heren, doen men screeff MM ende IV des Manendages op sunte Irenaeus van Lyon dach, dat was op ten achtsten ende twintigsten dach der maent van Junio.