De Graafschap in de Middeleeuwen

Zoek

Forum

Hamelandse burcht i...
 
Meldingen
Alles wissen

Hamelandse burcht in Appel?

67 Berichten
5 Gebruikers
0 Reactions
18.7 K Bekeken
Berichten: 520
Forumkoning
 

Bij Boerderij- camping "De Maaneschijn" staat een bord waarop ook deze info voorkomt:

Huis Kemna.

Huis Kemna was vroeger de woonplaats van de rentmeester van de Appelse Hof, de plek van waaruit het klooster in Elten haar goederen beheerde in deze streek. De rentmeester was een tussenpersoon tussen het klooster en de horige boeren. Hij inde de pachten, zorgde voor de administratie, zag toe op het goede verloop van het werk op de Hof en onderhield de banden met de abdis van het klooster.
Een 'horige' (afhankelijke, onvrije boer) kon door middel van erfrecht op een kloosterhoeve blijven, maar had veel persoonlijke plichten. Hij moest allerlei onbetaalde diensten voor zijn heer verrichten en had zijn toestemming nodig voor een huwelijk. De verplichte leveranties aan zijn heer bestonden uit natuurlijke goederen zoals graan, varkens, ganzen en rijs (hout).
De plek waar Huis Kemna heeft gestaan, is in 2010 gemeentelijk monument geworden.

Henk.

 
Geplaatst : 18/08/2011 7:22 pm
Berichten: 29
Forumbisschop
Topic starter
 

Leuk ferry, de info staat trouwens ook op Mijn Gelderland, + afbeelding van het goed
erbij. Het wordt steeds leuker. Ik was intussen eens aan het neuzen op oude kaarten,
http://watwaswaar.nl/#Zc-XY-6-1-1v-1-3abo-2GHI---jLT enkele varianten
daarvan geven ook hoogtes goed weer, en het lijkt alsof ter plaatse een stelsel
landweren was. Ik heb vandaag geen tijd meer, maar ga komend weekend eens zien
of ik sporen kan vinden. Groetjes Arch 😛

 
Geplaatst : 18/08/2011 7:51 pm
Berichten: 520
Forumkoning
 

Hoi Arch en de anderen,

Op die mooie WatWasWaar- kaart staat "De Poort" nog aangegeven als "Hammekesgoed".
Waarover ik vooralsnog niets heb kunnen vinden.
Als je in (de buurt van) Appel bent lijken sommige langwerpige verhogingen in het landschap inderdaad op landweren. Die gedachte kwam vanmiddag ook bij mij op.

Groet,
Henk.

 
Geplaatst : 18/08/2011 9:22 pm
Berichten: 47
Forumhertog Admin
 

Email is niet echt een geschikt medium om foto's te delen, daarom heb ik ze bij elkaar in een PDF gezet. De foto's van Henk zijn te vinden op http://www.graafschap-middeleeuwen.nl/verdwenen/assets/appel.pdf

Ik heb de omschrijving van Henk in een opmerking (gele tekstballon rechtsonderaan) bij de foto's geplakt,

Veel kijkplezier,
Alfred

 
Geplaatst : 18/08/2011 9:34 pm
Berichten: 142
Forumaartsbisschop
 

Hallo iedereenz!
Geen wonder dat Henk geen spoor van graverijen vond: de werkzaamhedem in de grond hebben al in 2007 plaatsgevonden ...! Intussen dapper volgegroeid met varens enzow natuurlijk.
De kadasterkaart waarop Archie attendeerde, laat iets ten westen van Hammekesgoed, aan de hoofdweg van Nijkerk naar Barneveld, de boerderij 'De Peer' zien. Die moet gesticht zijn door de plaatselijke 😆 -broek: 'de Peer' te Appel ... 😛
(Op Google maps nog steeds de Peerweg)
Heeft iemand al de lucht van het opgravingsrapport opgesnoven? Op de site van de Rijksdienst heb ik het niet ontwaard, maar dat kan ook aan mij leggen natuurlijk.
Veel groeten!
Hein

 
Geplaatst : 19/08/2011 12:46 am
Berichten: 29
Forumbisschop
Topic starter
 

http://www.refdag.nl/nieuws/regio/wandelaar_ontdekt_walburcht_in_bos_bij_nijkerk_1_582799 met wat nieuwe feitjes over de wallen in Appel. Er is hierin duidelijk sprake van een versterkte boerderij inplaats "burcht" ook wordt hier vermeld dat de wallen in Appel geen pallisade had, hetgeen mijn vermoedens versterkt dat hier sprake moet zijn van een hofgoed, die inderdaad soms versterkt waren met een stelsel van landweren met bovenop doornenstruiken en een klein grachtje, meestal tegen wilde dieren en/of veedieven. Een leger zal het niet hebben tegengehouden gok ik. 😐

 
Geplaatst : 19/08/2011 5:24 pm
Berichten: 520
Forumkoning
 

Een link naar een site met gelijksoortig nieuws en waarop ook weer allerlei andere aardige links zijn te vinden:

vikingnieuws.blogspot.com

Henk.

 
Geplaatst : 19/08/2011 8:37 pm
Berichten: 142
Forumaartsbisschop
 

Hallo weer 'Archie', weer bedankt voor de verwijzing. Nu weten we hoe het rapport heet.
Ik kan niet zien wie aan de basis staat van de gedachte dat de 'walburcht' een 'boederij' omsloot, maar de gemiddelde boerenbedoening was in die tijd toch echt niet omwald. Dat bestempelt deze 'boerderij' veeleer tot het 'domeincentrum' van het 'landgoed' Appel -- de oorkonde van 996 waaruit we van Appeltervika weten, noemt het een praedium, waarvoor ik dan maar even 'landgoed' vertaal. De gebruikelijke exploitatievorm had de gedaante van een domaniaal beheerscentrum, waarvoor het Latijn vaak de term curtis of curia gebruikt wat wij dan vertalen met hoofdhof of saalhof. Het van daaruit geëxploiteerde (groot)grondeigendom bestond uit enerzijds rechtstreeks ten bate van de domeineigenaar geëxploiteerde gronden en anderzijds de horige hoeven, elk met een eigen areaal. De horigen (lijfeigenen) waren voor het gebruik van hun hoeve met gronden een deel van de opbrengst aan de grondeigenaar verschuldigd (bijvoordeeld de 'derde garve', dus 1/3 van de oogst, maar er komen ook wel heel andere afdrachten voor) en bovendien waren zij verplicht tot werk op de rechtstreeks ten bate van de grondheer geëxploiteerde gronden (bijvoorbeeld 3 dagen in de week). Uit de horige bevolking koos de grondheer of zijn plaatselijke vertegenwoordiger, de hofmeier (villicus in het Latijn), het personeel dat op het domeincentrum (de hoofdhof) voor allerlei werkzaamheden verband houdend met het daar gevoerde beheer, de huishouding, bakkerij, brouwerij en wat niet al. Zo'n domeincentrum of hoofdhof was het eerste onderdeel van zo'n grondexploitatie die tot afweer van allerlei ongewenst gespuis enigermate verdedigbaar werd gemaakt, en naarmate die hof belangrijker, rijker en/of strategischer gelegen was, nam die versterking ook in betekenis toe. Niet zelden groeiden zulke hoven zelf uit tot echte burchten (met wallen, grachten en verdedigbare gebouwen) dan wel ontstond er pal naast de eigenlijke hof zo'n versterking (kasteel).
In het Appelse geval is het overigens maar de vraag of de verdeling van 996, waarbij dat praedium Appeltervika halfom tussen Adela van Hamaland en stift Elten werd gedeeld, er ook twee domeincentra zijn ontstaan, eentje van Adela en/of haar erfgenamen en de andere van Elten. Denkbaar is natuurlijk ook dat Adela en Elten de halfom-verdeling van een flink aantal van zulke praedia niet in elk individueel ook feitelijk hebben voltrokken maar 'helften' hebben uitgeruild om zo elk de zeggenschap over hele hoven te hebben. Maar daarover valt niets met zekerheid te vertellen, de bronnen zwijgen daarover.
Groetenissen!
Hein

 
Geplaatst : 19/08/2011 8:52 pm
Berichten: 29
Forumbisschop
Topic starter
 

Hoi Hein, op deze url: http://www.cultureelerfgoed.nl/sites/default/files/u4/rce%204%20herfst%202010.pdf staat een publicatie van Jan van Doesburg over de versterkingen te Appel. Ook kaartjes die van een grondradar afkomstig zijn, het is inderderdaad een ovale, of ei-vormige versterking 135 bij 90 meter. De wal was aan de voet oorspronkelijk acht meter breed. De (mogelijke dubbele) gracht was bijna vijf meter breed en was oorspronkelijk bijna twee meter diep. Het uitgebreide onderzoeksrapport zal wel lang op zich laten wachten vrees ik, bovenstaande publicatie is afkomstig tijdens de herfst van 2010. Groetjes Arch 😛

 
Geplaatst : 20/08/2011 6:15 am
Berichten: 520
Forumkoning
 

Hoi Arch: zie mijn melding van ma Aug 15 van 10:43 uur.
:-))
Henk.

 
Geplaatst : 20/08/2011 9:46 am
Berichten: 29
Forumbisschop
Topic starter
 

@Ferry, het bewuste bericht heb je een dag later gewijzigd, vandaar dat de instructies mij kennelijk ontgaan zijn. 🙄

 
Geplaatst : 20/08/2011 11:08 am
Berichten: 29
Forumbisschop
Topic starter
 


Ik ben even wezen kijken vandaag, en zeker de helft van de "burcht" is weg of nauwelijks zichtbaar.
Aan de straatkant is het gedeelte meteen het best bewaard gebleven, en meteen goed zichtbaar de
ronding van de wal. Vanaf de weg lopen inderdaad landweren rondom de "burcht" met een slootje/
grachtje aan weerszijden. De wallen zijn inderdaad niet erg hoog, hooguit twee meter. Wel erg
breed aan de basis. Breder in elk geval dat de meeste landweren weer zijn.

 
Geplaatst : 20/08/2011 3:31 pm
Berichten: 520
Forumkoning
 

Arch, heb je ook nog gelet op de mogelijke aanwezigheid van landweren in de omgeving? Met name in het zuidelijk deel van deze buurtschap dacht ik zoiets waar te nemen.
Ik hoop dat zo'n walburcht ooit eens " in situ" zal worden gereconstrueerd, in het buitenland zijn daartoe een paar interessante pogingen gedaan. In Nederland bestaat iets dergelijks volgens mij helemaal niet. Zou 't zeker voor niet- ingewijden een stuk interessanter maken.
Overigens: in het rustieke Appel zitten ze waarschijnlijk niet te wachten op extra toeristische drukte.

Groet,
Henk.

 
Geplaatst : 20/08/2011 6:26 pm
Berichten: 29
Forumbisschop
Topic starter
 

Hoi Ferry, ik heb meerdere landweren gezien in de directe omgeving, helaas was het op sommige
wegen razend druk met verkeer (caravans, campers e.d.) zonder dergelijke stophavens, had ik
graag wat foto's van gemaakt, zag enkele bijzonder gave exemplaren, sterker nog heb tot nu toe
niet gavere gezien. Volgens mij is de boomwal aan de linkerkant van de weg ook een landweer.
Ik ga binnenkort eens oude kaarten napluizen. Vooral op militaire kaarten staan ze soms wel eens
aangegeven.

Wat de lokatie betreft hoop ik dat ze het zo laten. Daarmee bedoel ik zelfs geen bord plaatsen!
De stopplek ter plaatse met het bankje zal regelmatig toeristen lokken, en enkele honderden per
jaar zou al vlug schade toebrengen aan de wallen, die met name aan die kan nog redelijk intact
zijn. Aan een reconstructie moest ik ook denken, maar hoe authentiek is de constructie dan nog?

Ik heb het gezien dat sommige vestingwerken met een vergelijkbare ligging (overwoekerd door bos)
werden opgeknapt, veel hout gesnoeid wat bomen gekapt, zodat de wallen weer herkenbaar waren.
Als kind kwam ik daar veel, ik las in de krant over de "ontdekking" van verdedigingswerken, en twee
jaar later ben ik wezen kijken. Ik schrok wat ik zag. Profielen waren volledig geërodeerd 😐

 
Geplaatst : 20/08/2011 7:12 pm
Berichten: 142
Forumaartsbisschop
 

Dag weer iedereenz,
Nu heb ik ook wat op het net gevonden -- ik ben niet zo'n held in net-werken weet je -- maar deze geef ik wel even door: volledig bibliografisch signalement van het 'Appel'-rapport is te vinden op http://spa-uitgevers.biedmeer.nl/Webwinkel-Product-4872284/IJzer-en-Aarde.html . Dank zij de titel die onze 'Arch-o-naut' eerder al had gevonden.
En wie hoort behalve die al genoemde heer Van Doesburg tot de titelblad-auteurs: Peter Schut, die een jaarof wat geleden een lans brak voor Montferland als locatie van Upladen. Zijn we toch weer even terug bij af.
Goed weekend nog!
Hein

 
Geplaatst : 21/08/2011 12:11 am
Pagina 2 / 5
Deel: