De Graafschap in de Middeleeuwen

Zoek

Forum

Hof van Wesepe ( Ov...
 
Meldingen
Alles wissen

Hof van Wesepe ( Ov)

7 Berichten
2 Gebruikers
0 Reactions
2,942 Bekeken
Berichten: 4
Forumabt
Topic starter
 

De Nicolaaskerk in Wesepe (Ov) wordt in de geschriften voor het eerst genoemd in 1348. Waarom er op die plek een kerk is gebouwd is echter niet duidelijk. In de omgeving waren immers parochies: Olst/Wijhe/Raalte/Deventer. In een oud boekje wordt vermeld dat in 1372 door toedoen van het kapittel van de St. Lebuinuskerk in Deventer de kerspel Wesepe is gesticht in samenwerking met de heer Wouter van Voorst en Keppel die de Hof te Wesepe te leen had. Maar nergens is iets te vinden over dat hof van Wesepe. Nu lees ik op deze site dat een zekere Herman Keppel bezit in Wesepe had. Wesepe viel voordat het een zelfstandige kerspel werd onder de schoutambten Olst, Raalte en Colmschate. Het bezit van Herman Keppel zou in het schoutambt Colmschate hebben gelegen.
Kan iemand mij iets vertellen over het Hof van Wesepe en Wouter Keppel. Is door zijn toedoen maar de kerk van Wesepe gebouwd?

Met vr. groet, Roos

 
Geplaatst : 21/06/2013 12:25 am
Berichten: 66
Forumhertog
 

Hallo Roos, uit de inventaris van het Groote of Voorster Gasthuis te Deventer (in te zien via [ http://www.stadsarchiefdeventer.nl/index.cfm?method=c.dsp_searchresults ] zoeken op "Voorster") blijkt dat er wel degelijk een Hof te Wesepe was die in twee delen in het bezit van het Heilige Geestgasthuis kwam. Ook wordt Wesepe al in 1371 als kerspel vermeld (inv.nr. 49).
Van Voorst blijkt overigens de leenheer te zijn, niet de bezitter van de Hof.

Je zou de latere geschiedenis moeten doorzoeken om erachter te komen of de Hof (niet HET hof) in bezit van het gasthuis is gebleven en later wellicht een andere naam heeft gekregen; de Meijer of Hofmeijer zou een normale, kortere aanduiding zijn die je niet echt een naamsverandering kunt noemen.

Als je op watwaswaar kijkt [ http://watwaswaar.nl/#gI-bC-9-1-1v-1-4ECS-2Twy---Wb ], kun je zien dat in 1832 het Groote of Voorster Gasthuis, de rechtsvolger van het Heilige Geestgasthuis, inderdaad bezittingen in Wesepe had rondom de pastorie. Onder andere en boerderij genaamd Tenhove, sectie D nr. 405. Ik durf zo niet met zekerheid te beweren dat dit inderdaad de boerderij Hof van Wesepe zelf was, maar het lijkt me voldoende aanknopingspunten te bieden voor een verdere zoektocht.
Het Nicolaas-patrocinium lijkt een verband met de Bergkerk in Deventer te suggeren?

Groet, André

 
Geplaatst : 21/06/2013 2:31 pm
Berichten: 4
Forumabt
Topic starter
 

Dag André,
Waarschijnlijk heb je gelijk. Genoeg aanknopingspunten voor onderzoek. Bedankt.
Groet, Roos.

 
Geplaatst : 22/06/2013 12:56 am
Berichten: 66
Forumhertog
 

Hm, bij nader inzien denk ik dat jouw opmerking over het Kapittel van Lebuinus er toch dichter bij zat dan ik met de Bergkerk.
Volgens de Acta visitationis dioecesis Daventriensis [ http://archive.org/stream/actabisitationi00gescgoog#page/n177/mode/2up ] p.144 was het kapittel in de 16e eeuw de collator van de kerk van Wesepe, wat betekent dat zij het recht tot voordracht van de pastoor hadden.

 
Geplaatst : 22/06/2013 1:16 am
Berichten: 4
Forumabt
Topic starter
 

Dus dat betekent dat de kerk op voordracht van het kapittel is gebouwd en niets met de Hof van Wesepe te maken had, tenzij Wolter van Keppel nauwe connecties met het kapittel Deventer had. Dit kan ik vooralsnog niet vinden. Het is vreemd dat er destijds geen kerk in Heeten is gebouwd terwijl daar veel bebouwing was en in Wesepe niet. Belangrijke toegangswegen van Deventer naar Raalte liepen zowel via Heeten als Wesepe. Het boekje dat vermeldde dat de kerk is gebouwd op voorspraak van Wolter van Keppel vermeldde ook dat de kerkgangers van Wesepe eerst tot Wijhe behoorden, dit is helemaal vreemd omdat Wesepe viel onder het schoutambt Olst. In ieder geval heb ik nu wel bewijs dat er een Hof van Wesepe was. Maar of dit hof te maken had met de bouw van de kerk is nog de vraag. De hof viel wel onder het bisdom Utrecht terwijl de hoven in Heeten merendeels onder het bisdom Münster vielen. Wellicht is dit ook een verklaring.
Een andere verklaring van een geschiedschrijver van Olst is: een verdwenen parochie Luchere die aan de IJssel heeft gelegen is vervangen door kleinere parochies. De Ijssel zou van loop zijn veranderd en de parochie verzwolgen hebben. Nieuwe parochies ontstonden: Olst, Wijhe en Wesepe. Maar volgens deskundigen was Raalte voor 1300 het middelpunt van Salland met een parochie. Ik denk toch dat de bouw van de kerk op te maken heeft met de van Keppels die veel bezit in Olst hadden. Nog maar weer verder zoeken.
Gr. Roos.

 
Geplaatst : 22/06/2013 11:17 am
Berichten: 66
Forumhertog
 

Beste Roos, ik geloof niet dat ik je helemaal begrijp.
Zowel Wesepe als Heeten lagen namelijk in het bisdom Utrecht (geestelijke jurisdictie van de bisschop) én in de landschap Salland die tot het wereldlijk domein van dezelfde bisschop hoorde.
Dit zijn een ander soort rechten dan eigendoms-/bezitsrechten op boerderijen. Bij de Hof te Wesepe ben ik nog niet tegengekomen dat die een (achter)leen van de bisschop van Utrecht zou zijn geweest of dat hij de inkomsten daarvan direct genoot door directe exploitatie als hofhorig goed of als pachtgoed.
Overigens blijkt uit de inventaris van het Groote en Voorster Gasthuis dat zowel delen van de gerichten Colmschate (Averlo), Olst (Wesepe zelf en een deel van Hengvorden) en Raalte onder het kerspel Wesepe vielen. Het zou interessant zijn om te achterhalen of de kerk in Wesepe in later tijden jaarlijkse betalingen moest doen aan de kerken van Deventer, Olst en Raalte (en misschien ook Wijhe) als compensatie voor de gederfde inkomsten.

Groet, André

 
Geplaatst : 22/06/2013 1:46 pm
Berichten: 4
Forumabt
Topic starter
 

In het boekje (1986) stond de volgende tekst:
"Hoewel er in het oude oorkonde materiaal reeds sprake is van een parochie "Wesepe"in 1303 wordt de kerk voor het eerst uitdrukkelijk genomed in het jaar 1348. In deze oorkonde draagt Paus Clemens VI Jordanus de Moreberg het rectoraat op van de parochiekerk te Wesepe.
Omtrent deze oorkonde is al heel lang onenigheid. Zo wijst de ene historicus deze oorkonde toe aan de kerk van Wesepe, terwijl een ander denkt dat de plaats Weesp wordt bedoeld. In het jaar 1371 wordt Wesepe voor het eerst aangeduid als een zelfstandige kerspel bestaande uit de delen van het schoutambt van Olst, Raalte en Colmschate. Omstreeks die tijd is door toedoen van het kapittel van de St. Lebuinuskerk te Deventer het kerspel Wesepe gesticht. Mogelijk gebeurde dit in samenwerking met de heer Wolter van Voorst en Keppel, die in 1372 de Hof te Wesepe in leen had en de tienden afdroeg aan het kapittel te Deventer. Hierdoor moet het centrum te zijn komen te liggen ronde de Hof te Wesepe. Hierbij dient te worden opgemerkt dat Wesepe niet tot de oorspronkelijk kerspelen gerekend werd, want als er volgens het Landrecht Overijssel sprake was van het aanplakken van wetten, wilde men de kerspel Wesepe niet als zodanig erkennen. Wesepe is dus een kerspel van jongere oorsprong dan de haar omringende kerspelen. De kerk stond ter begeving aan het kapittel van de St.Lebuinuskerk te Deventer en later van de ernaast gelegen Lievevrouwenkerk. Een oorkonde uit het jaar 1336 brengt meer aan het licht in de situatie van voor 1371. Deze oorkonde bevat een notarieel testament van de Deken van Deventer en hierbij wordt een som geld ter beschikking gesteld voor de herbouw van de kerk te Olst en de toren te Wijhe. Tevens komen we in deze oorkonde de beschikking tegen over "de grove tiend te Wesepe in het kerspel van Wye". Hieruit kan men concluderen dat men toen al was opgenomen in het kerspel van Wijhe voordat men een eigen kerspel ging vormen. Wellicht heeft men zich voor 1371 beholpen met een kapel, om later over te gaan tot de bouw van een eigen kerk."

Dit laatste wordt in twijfel getrokken. Volgens Hilferink, geschiedschrijver van Olst, had Proost Gozewijn van het kapittel van Deventer voor zijn overlijden in het jaar 1303 "een tiende te Westerwijk onder de parochie Wesepe" aan de kerk van Deventer geschonken. De parochie moet dan omstreeks 1300 zijn gesticht of misschien zelfs eerder, tegelijk met de parochies Olst en Wijhe. Aannemelijker is echter dat de parochianen behoorden tot het kerspel Olst, voordat men een eigen kerspel ging vormen. Waarschijnlijk hebben de eerste kerkgangers het met een houten kerk moeten doen.

Bij het herschrijven van een boekje over de kerk hebben wij het laatste aangehouden, maar nu er onderzoek wordt gedaan naar de Hof te Wesepe is er twijfel gerezen.

 
Geplaatst : 22/06/2013 2:42 pm
Deel: