Waar in het forum (Uplade = Motte Montferland) geproken wordt over een "kasteel van vuurmonden voorzien" moet het gaan om de 2e tolburcht van Lobith, ongeveer gelegen op de plaats van de grote kerk, iets achter het restant van het soms als onderdeel van deze vesting genoemde schipperspoortje.
Deze tolburcht heeft echter nog een voorganger gehad die wordt vermoed bij de Oude Kleefse Postweg langs het dorp Spijk, op de pol (nog net op Nederlands gebied) waar nu het huis "Hof zum Walde" staat. Rondom deze boerderij zijn bakstenen gevonden die aan dit tolhuis worden toegeschreven.
Volgens de schrijver van het onlangs door Rijkswaterstaat uitgegeven boekje "Rijnstrangen" moet dit bouwwerk er al RUIM voor 1222 hebben gelegen. Ook hier dringt zich weer de "vergaderlocatie" van Gotfried op.
2 November 2005,
Henk Wilbrink.
Overgenomen van de Heemkundekring Rijnwaarden: uit De RK. Kerk en Pastorie te Lobith.
Reeds in de dertiende eeuw was er sprake van een kapel bij het Tolhuys van de hertogen van Gelre, toen nog op Oud_Lobede (Spijk) gelegen. Van die kapel is bekend, dat de hertog van Gelre, naderhand de hertog van Kleef, er het collatie_recht van bezat. De priester van de kapel was tegelijk officiant van Griethausen en als zodanig ondergeschikt aan de pastoor van Brienen, waaronder Griethausen kerkelijk behoorde. Na 1491 was Griethausen evenwel zelfstandig. Vermoedelijk heeft de Spijkse kapel het karakter van een buurtkapel gehad, dat wil zeggen dat er zekere rechten, die overigens aan een parochiekerk toekomen, zoals het recht van begraven, enz., aan verbonden geweest zijn.
In 1965 werden in een boomgaard bij ‘Hof zum Walde’ op het Boven-Spijk de resten van deze kapel terug gevonden. In 1555 wist men over die kapel het volgende te verhalen: ‘Dan is die wairheit dat onder den bergh tho Elten, eyn groit stuck weges van den itzigen genoimpden Tolhuys, eyn capel steeth ende etlicke huyseren gelegen sinn, genoimpt siinde Lobith’.
In 1307 werd de tol wegens de veranderende loop van de Rijn verplaatst naar een stuk grond ‘De Hove’ genoemd, waar het nieuwe ‘Tolhuys upten Tragel’ werd gebouwd. Ook bij dit tolhuis kwam weer een slotkapel.
Graafwerkzaamheden op de Dorpsdijk in Lobith leggen bakstenen en scherven bloot die herinneren aan de tijd van Kasteel Tolhuys, dat rond 1347 werd gebouwd.
Nieuwe link: Van de Heemkundekring Rijnwaarden.
